ชั่วโมงนี้คิดว่าคงไม่มีสาวกพลอยคนไหนไม่รู้จักพลอยแซฟไฟร์ “พัดพารัดชา” หนึ่งในแซฟไฟร์ที่มาแรงมากๆด้วยสีที่สวยหวานและหายาก วันนี้ผมจะพามารู้จักเจ้าพลอยชนิดนี้ให้มากขึ้นพร้อมด้วยเกร็ดความรู้ที่ไม่ค่อยจะมีคนทราบเกี่ยวกับพลอยชนิดนี้กัน ว่าแล้วก็ตามมาดูกันเลยครับ

พัดพารัดชา หรือในภาษาอังกฤษ Padparadscha มีที่มาจากภาษาสันสกฤตว่า Padma ที่แปลว่าดอกบัว และ Raga ที่แปลว่าสี พัดพารัดชา จึงมีความหมายว่าพลอยสีดอกบัว โดยพลอยพัดพารัดชานั้นเป็นพลอยในตระกูลคอรันดัม(Corundum) ประเภทแซฟไฟร์ (Sapphire) ที่มีสเปกตรัมของสีเป็นชมพูอมส้มหรือส้มอมชมพู พลอยพัดพารัดชาปัจจุบันถูกขุดและนำเข้ามาจากหลากหลายประเทศเช่นมาดากัสการ์ แทนซาเนีย แต่แหล่งแรกและถือว่าเป็นแหล่ง Traditional ของพลอยชนิดนี้นั้นจะเป็นที่ไหนไปไม่ได้นอกจากประเทศทีถูกขนานนามว่า “Pearl of the Indian Ocean” หรือไข่มุกแห่งคาบสมุทรอินเดีย นั่นก็คือประเทศศรีลังกานั่นเอง โดยประเทศศรีลังกานั้นถือเป็นแหล่งสำคัญในการส่งออกพลอยเนี้อแข็งคุณภาพสูงหรือที่บ้านเราเรียกกันว่าพลอยซีลอนนั่นเอง 

พลอยพัดพารัดชานั้นถือเป็นพลอยที่มีราคาน้องๆไพลินเลยทีเดียวเนื่องด้วยความนิยมและความหายาก โดยพลอยที่จะนับว่าเป็นพัดพารัดชานั้นจะต้องมีสีชมพูอมส้มหรือส้มอมชมพูที่เกิดจากเนื้อสีไม่ใช่มลทินในเนื้อพลอยโดยต้องอาศัยความพินิจพิเคราะห์สักหน่อยหรือถ้าเอาชัวร์ๆก็ส่งแล็บที่น่าเชื่อถือเช่น AIGS, GRS, GIT, Lotus หรือแล็บใหญ่อื่นๆให้ตรวจวิเคราะห์ ถ้าเป็นสีที่อยู่ในสเปกตรัมพัดพารัดชาในใบรับรองก็จะเขียนมาให้ว่าพัดพารัดชา แบบนี้ก็จะสบายใจหายห่วง

“รู้หรือไม่”

ถ้าเคยไปจันทบุรีแล้วไปถามหาพัดพารัดชากับรุ่นเก่าๆ หลายคนอาจจะงงเพราะรุ่นเก่าๆหลายคนเรียกพลอย “ปั๊ป”บ้าง พลอย “ป๊อป” บ้าง โดยสันนิษฐานว่าน่าจะมาจากคนเมื่อก่อนได้ยินอะไรปั๊ปกลับเข้าใจว่าหมายถึง ปั๊ปปาย่า หรือ มะละกอ เพราะพลอยนั้นมีสีเหมือนมะละกอสุก1 (ฮา) เนื่องด้วยอย่างที่ผู้เขียนเรียนว่าพลอยปั๊ปปาย่า เอ้ย พัดพารัดชานั้นหายากแล้วก็เผาให้ออกมาเป็นสีพัดพารัดชาได้ยากจึงมีราคาสูง แต่จนแล้ววันหนึ่งก็มีมือเผาพลอยในจันทบุรีค้นพบโดยบังเอิญว่าพลอยที่เผาในเบ้าหลอมของตนเองนั้นมีสีสวยผิดปกติ แต่!!! มีพลอยหายไป!!!! ผีเบ้าพลอย!! เปล่าครับมันบังเอิญที่มีพลอยตระกูล Chrysoberyl ปนอยู่ในเบ้าทำให้พลอยที่เผาออกมานั้นมีสีสดสวย จึงได้เกิดคิดค้นวิธีการเผาด้วยสารเบริเลียมขึ้นมา พอมาทดลองสารนี้ทำให้เผาเขียวเป็นเหลืองก็ได้ เผาเขียวก็ได้ เผาบุษราคัมออกมาสีมะละกอสุกกันเลยทีเดียว เอ๊ะ!! มะละกอสุก!! ใช่ครับ อกกมาเป็นพัดพารัดชาสีท๊อปเลย ตอนนั้นเท่ากับอยู่ดีๆเราผลิตพลอยปั๊ปกันออกมาได้และส่งเข้าสู่ตลาดจนเป็นที่นิยม แต่อยู่ก็มีคนตรวจพบว่าการเผาพลอยของเรานั้นเป็นการเผาโดยใช้สารเบริเลียมจึงได้เกิดความพยายามทำให้การเผาของบ้านเราไม่เป็นที่ยอมรับในตลาดเช่นบอกว่าการเผาเบริเลียมนั้นไม่คงทนถาวรบ้าง เป็นแค่การดิฟฟิวหรือเคลือบแค่ผิวพลอยบ้าง แต่จริงๆแล้วมันถาวรครับเพราะแม้แต่ในแล็บใหญ่อย่าง GIT ก็จะลงไว้ว่า “TE (Be) refer to the heating with introduction of beryllium (Be) from external source. The result of which is stable and permanent”2 เพราะฉะนั้นมั่นใจได้ว่าพลอยที่เผา เบริเลียม นั้นไม่เปบี่ยนสีแน่นอนครับ แต่ต่างประเทศกลับไม่ยอมรับเลยทำให้ตอนนี้หากเป็นพลอยที่เผาโดยกรรมวิธีผสม Beryllium นั้นจะไม่ได้รับการเรียกว่าพัดพารัดชา ดังนั้นถ้าร้านไหนบอกว่าพลอยตัวเองเป็นพัดพารัดชาแต่เผาบีอี อย่าไปซื้อครับ หมายถึงซื้อได้นะครับเพราะพลอยแท้แต่อย่าซื้อในราคาพัดพารัดชา หรือหากอยากได้พัดพารัดชาก็ต้องซื้อที่เป็นดิบหรือเผาเก่าเท่านั้น 

พลอยพัดพารัดชานั้นถือว่าเป็นพลอยที่มีมูลค่าเหมาะแก่การทำแหวนหมั้นหรือซื้อสะสมหรือแม้แต่ทำเครื่องประดับให้ตัวเอง โดยแหวนหมั้นที่มีชื่อเสียงนั้นคือแหวนหมั้นของ Princess Magaret ในปี1960  Princess Eugenie ในปี 2018 โดยมารดาของ Princess Eugenie, Sarah Ferguson Duchess of York ก็ได้รับแหวนหมั้นเป็นพลอยพัดพารัดชาเช่นกันในปี 19683 หรือจะเป็นพลอยพัดพารัดชาที่ถูกประมูลไปในราคา97,000$ หรือประมาณ 3,395,000 ต่อกะรัต หรือทั้งเม็ด ประมาณ 27 ล้านบาท โดยพลอยมีขนาด 8.01กะรัต4 เห็นไหมครับราคาดุเดือดใช่ย่อยสำหรับพลอยพัดพารัดชา สำหรับใครที่มองหาพัดพารัดชาก็ตามที่แนะนำไว้ครับ มีใบรับประกันจากแล็ปที่น่าเชื่อถือก็อุ่นใจหายห่วง แล้วในคอนเทนต์หน้าผมจะมาแนะนำวิธีดูแลปพลอยกันว่าแบบไหนน่าเชื่อถือกันบ้างครับ สวัสดีครับ

1. Jamroon S. (2005). แผนฆาตกรรมภูมิปัญญาพลอยในไทย. บริษัทห้างศูนย์วิจัยและทดสอบอัญมณีจำกัด.

2. ตัวอย่างใบรับรองพลอยที่เผาเบริเลียมจาก GIT

(3) แหวนของ Princess Eugenie (ซ้าย) และของ มารดา Duchess of York (ขวา)

(3) Details On Princess Eugenie’s Padparadscha Sapphire Engagement Ring. (2025, May 28). The Natural Sapphire Company. https://www.thenaturalsapphirecompany.com/blog/engagement-wedding/details-princess-eugenies-padparadscha-sapphire-engagement-ring/?srsltid=AfmBOoqnT5ZKW-OVEtb70yhLs3LFobTO4bmqoNc6um8nPy2bnbYsZRtQ